O conselleiro de Prensa da Embaixada de Estados Unidos en España, John Law, reiterou a Reporteiros Sen Fronteiras (RSF) que o 'caso Couso', polo que respecta á Administración estadounidense, está cerrado. Law non desestima, porén, actos futuros de cooperación é este asunto se as autoridades competentes así o esixen.

Durante a entrevista con RSF, o conselleiro insistiu varias veces no respecto á separación de poderes e negou, tamén en distintas ocasións, ter recibido unha petición "oficial" do xuíz da Audiencia Nacional Santiago Pedraz para facilitar a filiación dos tres militares imputados pola morte do cámara de Tele 5 José Couso, falecido no ataque ó Hotel Palestina o 8 de abril de 2003.

Porén, fontes da Audiencia Nacional confirmaron a RSF que o xuíz remitiu á Embaixada un oficio o 25 de xaneiro, de acordo ó tratado. Unha semana despois, ese equipo fixo unha chamada á delegación estadounidense que confirmou ter recibido a petición. O equipo de Pedraz puxose entón en comunicación con Interpol Washington que avisou ó xuíz de que o proceso fora interrompido, ó consideralo cerrado a Administración norteamericana.

Isto foi o que explicou a Embaixada de Estados Unidos sobre a súa xestión do caso:

RSF: O diario El País aseguraba nas súas edicións do 5 e do 6 de febreiro que o Goberno de Estados Unidos non facilitará a filiación dos tres militares imputados no 'caso Couso'. Porén, baixo ese titular non podería extraerse unha soa frase en que vostede o negase tan tallantemente.

John Law: O Departamento de Defensa de Estados Unidos xa investigou o caso e emitiu o seu correspondente informe que foi comunicado ó Goberno español en 2003, cando España pediu explicacións sobre o asunto. Consideramos que facilitamos toda a información que estaba na nosa man transmitir sobre o caso.

RSF: Porén, o xuíz Santiago Pedraz, que instrúe o 'caso Couso' na Audiencia Nacional, continúa reclamando a filiación dos tres militares implicados no asunto e, segundo publicou o diario El País, esta non foi facilitada.

JL: Insisto en que consideramos que facilitamos toda a información que debía comunicarse. Así foi cando, tras o falecemento do cámara español, o Goberno español reclamou explicacións. E así se actuou tamén cando, en 2004, se solicita ós Departamentos de Estado, Defensa e Xustiza toda a documentación da que dispuñan sobre o caso.

RSF: Non se entende, non obstante, que dous países que subscribiron un Tratado de Extradición e Asistencia Mutua e que son asinantes da Convención da Haia non cooperen.

JL: O Goberno e a Xustiza estadounidenses cooperaron e seguirano facendo coa Xustiza e as autoridades españolas.

Caso cerrado

RSF: Pero non o fixeron cando en abril de 2004 o xuíz Baltasar Garzón quixo enviar unha comisión rogatoria e tampouco cando, en xuño do ano pasado, Santiago Pedraz pediu que se tomase declaración ós tres militares estadounidenses acusados.

JL: A Sala do Penal da Audiencia Nacional arquiva o caso o pasado abril, considerándoo cerrado, aínda que o reabrise despois en decembro, porque non é un crime de guerra. Estados Unidos ten experiencia en investigar e castigar os crimes de guerra cometidos polas súas forzas militares. Temos o exemplo dos 110 estadounidenses acusados de cometer delitos de guerra durante o conflito de Iraq. Pero este non é o caso. Realizadas as investigacións, o Departamento de Defensa estadounidense concluíu que non se trataba dun crime de guerra. Non encontramos evidencia algunha de calquera delito, por iso o asunto está fóra de todo procedemento en Estados Unidos. Agora, entendo que o proceso continúa no caso español, onde toma outros camiños.

RSF: Por que, entón, non hai resposta á petición do xuíz Santigo Pedraz para que lle sexa facilitada a filiación do sarxento Thomas Gibson, do capitán Philip Wolford e do tenente coronel Philip de Camp, como esixe Interpol para poder emitir unha orde de busca e captura internacional?

JL: Pode dicirse que non recibimos ningunha petición 'formal', como se entende no Tratado de Asistencia Mutua.

RSF: Segundo as mesmas afirmacións do diario El País, o xuíz Santiago Pedraz enviou unha carta de petición fai máis de dez días.

JL: Insisto en que non recibimos ningunha petición formal, segundo as fórmulas subscritas.

RSF: ¿Non houbo carta, entón?

JL: Non houbo solicitude 'oficial' de acordo cos termos do tratado.

RSF: A información publicada polo diario El País asegura que si. E non só iso, agrega que, se non se lle facilita esa información, o xuíz Pedraz estaría disposto a elevar tanto ó Consello Xeral do Poder Xudicial como á Sala do Penal da Audiencia Nacional unha proposta tendente a suspender o convenio de colaboración e reciprocidade xudicial que manteñen España e Estados Unidos.

JL: Non podo emitir unha valoración, pero estou convencido de que o tratado continuará en vigor por vontade das dúas partes. Estados Unidos apoiou a Resolución 1738 de Nacións Unidas, do 23 de decembro de 2006, que criminaliza os ataques deliberados e intencionados contra civís en situacións de conflito armado. Non hai dúbidas sobre a posición estadounidense. Pero, volvo a repetir, este non é o caso: non encontramos evidencias de crime. Foi un accidente lamentable e comprendemos a profunda dor da familia, á que facemos chegar as nosas condoencias, pero non podemos dicir que foi un crime. Mire, un ou dous días antes do accidente que rematou coa vida de José Couso e Taras Protsyuk, o Exército estadounidense bombardeou as instalacións da cadea Al Jazeera. Pensa vostede que Estados Unidos tiña algún interese en derrubar esas instalacións cando nese momento eran fundamentais as informacións que emitía a cadea? Non, certo? Sufriron os efectos do bombardeo porque as instalacións da televisión árabe estaban contiguas a edificios do Goberno iraquí.

RSF: Está claro que José Couso e Taras Prostsyuk non eran parte en conflito. Eran dous xornalistas, poboación civil.

JL: Dous xornalistas, si. Pero, digamos que as circunstancias durante un conflito bélico sempre son arriscadas e estes casos, aínda que lamentables, poden darse. Explícome: os xornalistas en situación de conflito corren eses riscos. Está na nosa man protexelos, pero esas situacións poden suceder. Foi o caso de Julio Anguita Parrado, que ratificaron os xornalistas que acompañaron ás forzas estadounidenses en moitas das súas accións. Non houbo delito, xa que logo. Foi só unha circunstancia inevitable, tráxica e en absoluto desexada, consecuencia dun conflito bélico.

Prendidos por non revelar as súas fontes

RSF: Reporteiros Sen Fronteiras móstrase preocupada pola sucesión de xornalistas estadounidenses prendidos por se negar a revelar as súas fontes de información.

JL: Imaxino que se refire ó caso de Judith Miller.

RSF: Entre outros. Está o asunto de Josh Wolf, que o pasado 6 de febreiro cumpriu xa 171 días de detención, unha dos ingresos en prisión máis longos dos efectuados por un xornalista norteamericano no seu propio país, ou o de Vanesa Legget, que pasou 168 días prendida por se negar tamén a revelar as súas fontes.

JL: A nivel federal, Estados Unidos non recoñece, como sucede en España, ós xornalistas que poidan negarse a revelar as súas fontes de información. Cando son reclamados por un xuíz para interrogalos para que informen de todo o que coñecen sobre un delito, co fin de lograr a súa resolución e identificar ós culpables, están obrigados a facelo como un cidadán máis.

RSF: Os xornalistas estadounidenses carecen entón do dereito ó segredo profesional.

JL: Algúns estados recoñéceno, pero non existe iniciativa a nivel federal. O xornalista é considerado un cidadán estadounidense sen maiores privilexios que calquera outro. Se un xuíz observa evidencias de crime nun asunto e considera que un determinado xornalista é clave na investigación, chamarao a testemuñar.

RSF: Pero, non é a prendeción unha medida maior?

JL: É unha medida para presionar ó xornalista e facer que colabore coa Xustiza estadounidense na investigación de crimes e delitos. Non obstante, non é unha medida arbitraria. Cando un xornalista se nega a facilitar información, os xuíces primeiro procuran recabarla doutras persoas. Só cando é a única vía se recorre ó testemuño do xornalista e, se este se nega a proporcionar a información que posúe, pode ser que o xuíz estime que está a incumprir as súas obrigas como cidadán. Xa sinalei que non existen diferenzas entre un xornalista e un cidadán corrente en canto ás súas obrigas para coa Xustiza.

Requerimentos para informadores estranxeiros

RSF: Establece Estados Unidos algún requirimento particular ós xornalistas estranxeiros?

JL: Ningún. O procedemento para a obtención do visado é bastante sinxelo. Ós xornalistas correspóndelles o tipo 'I'. Só se esixe unha carta do medio de comunicación para o que traballa o xornalista que acredite as funcións que vai desenvolver en Estados Unidos. Para os correspondentes, os visados acostuman concederse por un prazo de catro anos, que é o tempo que dura o seu cargo na corresponsalía. No caso dos enviados especiais, os permisos son outorgados por un período menor, aínda que, se o xornalista indica que haberá de estar a viaxar de forma continuada a Estados Unidos, tamén se conceden por períodos longos. Entón está o tema das acreditacións para o Congreso e outras institucións, para as que si existe un número limitado. É dicir: non podemos facilitar oito credenciais a un só medio de comunicación, pero si as suficientes para que poida realizar o seu traballo.

MADRID
PERIODISTAS-ES
Marta Molina