Todas as novas

O TS, contra a estratexia bélica 'de impacto e terror' sobre civís

O Tribunal Supremo estableceu na sentenza na que ordena á Audiencia Nacional reabrir a causa que investiga a morte do cámara de Telecinco José Couso que a estratexia bélica denominada "de impacto e terror" sobre persoas protexidas en caso de conflito armado "é penalmente imputable a quen teña dominio sobre a dirección específica das operacións bélicas". Couso morreu tras unha acción do exército norteamericano contra o Hotel Palestina de Bagdad perpetrada 8 de abril de 2003.

A sentenza, que se deu a coñecer, anula o sobresemento decretado pola Audiencia Nacional da causa que investiga a morte do cámara en plena invasión de Bagdad por parte do Exército estadounidense. A causa pechouse despois de que se revogase o procesamiento do sarxento Thomas Gibson, o capitán Philip Wolford e o tenente coronel Philip Camp, acusados indiciariamente de provocar a morte de Couso ao disparar contra o hotel desde un carro de combate.

A resolución, da que foi relatora o maxistrado Francisco Monterde, considera que, "indiciariamente" ,os feitos "poderían incardinarse nos artigos 611, 608 e 617 do Código Penal (que prevén condenas por ataques indiscriminados ou excesivos á poboación civil, con ocasión dun conflito armado), así como en determinadas normas do Dereito Internacional Humanitario que se detallan de forma concreta, como é o Protocolo adicional aos Convenios de Xenebra 12 de agosto de 1949 relativo á protección das vítimas dos conflitos armados internacionais, entre as que se cita aos xornalistas.

Responsabilidade Penal

O Supremo destaca ademais que "hai que ter en conta que nin sequera en accións bélicas pretendidamente defensivas ou de resposta a agresións previas reais cabe aplicar circunstancias, como a lexítima defensa, cando quen se converte en belixerante comete calquera das accións tipificadas como contrarias ao dereito da Guerra", atacando a quen merece a consideración de "persoas protexidas", segundo os termos do noso propio Código Penal.

Por iso, estima que "a estratexia bélica denominada 'de impacto e pavor' consistente en actos como o bombardeamento sobre persoas e bens protexidos en caso de conflito armado, despois de que a responsabilidade penal esa puramente persoal, aínda que non pode xurdir do mero apoio político ou loxístico de accións bélicas, si é penalmente imputable a quen teña dominio sobre a dirección específica das operacións bélicas".

A decisión do alto tribunal, que deliberou sobre este asunto a porta pechada o pasado 6 de xullo, dando a coñecer entón unicamente o fallo, obriga á Audiencia Nacional a reabrir o caso. É a segunda vez que ocorre, pois en decembro de 2006 o Supremo anulou un primeiro arquivo da causa rexeitando que o falecemento puidese incardinarse en "un acto de guerra".

Nesta ocasión, a familia do cámara de Telecinco presentara un recurso contra o auto ditado pola Sala do Penal da Audiencia Nacional de 23 de outubro de 2009 que confirmou a conclusión do sumario como consecuencia de acordar, uns meses antes, a revogación do procesamiento do sarxento Thomas Gibson, o capitán Philip Wolford e o tenente coronel Philip Camp, acusados indiciariamente de provocar a morte de Couso.

A decisión do Supremo foi adoptada por unanimidade dunha Sala integrada polos maxistrados Joaquín Giménez, Perfecto Andrés Ibáñez, Diego Ramos, Manuel Marchena e Francisco Monterde.

A investigación non se esgotou

Considera ademais o Supremo que o auto da Audiencia Nacional "anticipa unha sentenza absolutoria cando non se esgotaron as dilixencias de instrución", tanto as ordenadas polo xuíz encargado do caso, Santiago Pedraz, como as que puidesen proporse máis adiante, o que "é susceptible de producir ás partes indefensión material".

Ademais, declara a pertinencia das probas solicitadas polas acusacións particulares e populares, que interesaron a declaración dos representantes dean España das televisións Al Yazera e Abbu Dhabi; a reconstrución dos feitos en Bagdad, a declaración da Sarxento Adrienne Kinne -que nun programa televisivo dixo que o hotel Palestina foi designado como obxectivo militar, a pesar de coñecerse que alí se aloxaba a prensa-, ademais dunha pericial consistente no informe do catedrático de Dereito Internacional Público Gallinsoga Jordá.

"Tales dilixencias non deixan de ter interese para o esclarecemento dos feitos, e ademais puidesen practicarse outras", segundo o Supremo, como son as declaracións dos tres militares presuntamente responsables do disparo.

O instrutor da causa na Audiencia Nacional, Santiago Pedraz, acusaba aos tres norteamericanos da comisión de delitos de homicidio e contra a comunidade internacional, pero a Sala da Audiencia concluíu que a investigación non lograra obter datos relevantes que permitisen seguir coa tramitación do procedemento, polo que decretou a conclusión do sumario e o sobresemento provisional do asunto.

Tratábase da terceira vez que a Sala do Penal rexeitaba a continuación da causa logo de dous distintos procesamientos ditados por Pedraz en maio deste ano e en abril de 2007.

No seu primeiro rexeitamento, a Sala do Penal decretou o arquivo da causa o 10 de marzo de 2006, ao considerar que os feitos non foron constitutivos de delito e que os soldados levaron a cabo "un acto de guerra" con fatais consecuencias. O recurso dos familiares de Couso ante o Tribunal Supremo facilitou a reapertura, e aínda que a causa foi sobreseída posteriormente, agora existe outra nova oportunidade para aclarar definitivamente os feitos.

EUROPA PRESS
MADRID